Ασίζι

(Assisi).Πόλη (24.300 κάτ. το 2002) της Ιταλίας. Αρχαίος ομβρικός οικισμός, σε ένα μικρό ύψωμα του βουνού Σουμπάζιο, υπήρξε αργότερα ρωμαϊκός δήμος, ελεύθερη κοινότητα στον Μεσαίωνα και στη συνέχεια φέουδο διαφόρων ιταλικών κρατιδίων. Σήμερα είναι από τα μεγαλύτερα θρησκευτικά κέντρα της Ιταλίας, επειδή συνδέεται με τη μνήμη του αγίου Φραγκίσκου, ο οποίος γεννήθηκε εκεί το 1181 ή 1182. Με το όνομα του αγίου συνδέεται το σημαντικότερο μνημείο της Α., η βασιλική του Αγίου Φραγκίσκου. Το επιβλητικό οικοδόμημα αποτελείται από δύο εκκλησίες: την κάτω, σε ρυθμό κατά κύριο λόγο ρομανικό, η οποία πιθανώς είχε ήδη αποπερατωθεί το 1230, και την επάνω, σε γοτθικό ρυθμό, η οποία εγκαινιάστηκε το 1253. Για τη διακόσμηση της βασιλικής εργάστηκαν οι μεγαλύτεροι καλλιτέχνες του 13ου και 14ου αι. (Τσιμαμπούε, Τζιότο, Σιμόνε Μαρτίνι, Πιέτρο Λορεντσέτι) οι οποίοι φιλοτέχνησαν στους τοίχους της το σημαντικότερο ζωγραφικό σύνολο της ιταλικής μεσαιωνικής τέχνης. Από τα άλλα οικοδομήματα της Α. αξιόλογο ενδιαφέρον παρουσιάζουν η μητρόπολη (Άγιος Ρουφίνος) με ρομανική πρόσοψη του 12ου αι. και η βασιλική της Αγίας Κλαίρης, η οποία χτίστηκε σε καθαρές γοτθικές μορφές κατ’ απομίμηση της επάνω εκκλησίας του Αγίου Φραγκίσκου. Στα περίχωρα της Α. υπάρχουν άλλα δύο μνημεία, από τα πιο γνωστά της Ιταλίας: η βασιλική της Παναγίας των Αγγέλων, που χτίστηκε τον 16o αι. στην τοποθεσία όπου πέθανε ο άγιος Φραγκίσκος και το μοναστήρι του Αγίου Δαμιανού. Η βασιλική του Αγίου Φραγκίσκου στην Ασίζι (13ος αι.), στους τοίχους της οποίας οι μεγαλύτεροι Ιταλοί καλλιτέχνες του 13ου και 14ου αι. έχουν φιλοτεχνήσει το σημαντικότερο ζωγραφικό σύνολο της ιταλικής μεσαιωνικής τέχνης (φωτ. Igda).